Ooit verschijnt er een boek met die titel, ik beloof het. Voor het zover is, zullen er echter ongetwijfeld nog vele tranen gelaten moeten worden en veel spannende momenten zoals deze overwonnen moeten worden. Dit artikel staat al een hele tijd in de planning omdat ik op mijn blog meer van mezelf wil laten zien om een boodschap over te brengen en daar maakt mijn eetstoornis nou eenmaal een belangrijk deel van uit. Ondanks dat ik er heel gemakkelijk over praat en een open boek ben voor iedereen die ernaar vraagt, blijkt het op papier zetten van mijn verhaal om te publiceren op mijn eigen blog opeens een stuk lastiger. Waarom? Geen idee. Ik maak er geen geheim van, dat heb ik nooit gedaan. Ik wil juist mijn eigen kwetsbaarheid laten zien om daarmee de ogen van anderen, al is het maar één persoon, te openen. Om dat te doen, zal ik dus toch over die drempel moeten stappen en mijn verhaal voor eens en voor altijd moeten delen, zodat vervolgartikelen en gedichten zoals die van afgelopen woensdag in het juiste licht komen te staan. Laat ik er wel bij zeggen dat ik hier uiteraard een zéér beknopte versie van mijn verhaal vertel en dat ik persoonlijke details in verband met privacy van familieleden en vrienden uiteraard achterwege laat.
Ik vind het belangrijk mijn verhaal te delen, omdat ik zeker weet dat er meer mensen zijn die zich herkennen in mijn verhaal en dezelfde frustraties voelen. Onbegrip, niet gehoord worden, geen of onjuiste hulp krijgen: het zal veel mensen bekend in de oren klinken. Té veel mensen.
Wat men niet ziet, zijn de psychische problemen die hieraan ten grondslag kunnen liggen en die pas naar buiten komen als de stoornis in een verder gevorderd stadium is. Zelfs dan wordt vaak nog beweerd dat je je aanstelt, dat op deze manier eten niet helpt en dat je je maar weer gewoon ‘normaal’ moet gaan gedragen. Geloof me, als er iets is wat een eetstoornispatiënt wilt, is het wel ‘normaal’ zijn..
In dit artikel zal ik je kort uitleggen hoe ik mezelf letterlijk verdubbelde en halveerde. De details over wat de eetstoornis ‘orthorexia’ precies inhoudt en wat de gevolgen ervan zijn, zal ik je geven in een andere blog, anders ben je met dit artikel wel een paar uur zoet 😉
We beginnen zo’n 10 jaar geleden, toen ik 15 was, al zul je als je mij persoonlijk kent of het verhaal compleet leest, begrijpen dat het begin in werkelijkheid zo’n 15 jaar geleden ligt.
Mijn hele 15-jaar oude leventje lang was ik volslank. Soms kreeg ik te horen dat ik wat flink was, maar zeker rond mijn 15e zag ik er gewoon mooi volslank uit. Toch wilde ik een paar kilootjes afvallen, net zoals de meeste meisjes van mijn leeftijd. Zo gezegd, zo gedaan. Ik ging gezonder eten: meer groente & fruit, minder snoepen. Ik ging op zoek naar gezonde recepten, gezonde voedingsmiddelen, adviezen om gezonder te eten. Echter, ik ging steeds verder. Steeds meer producten ging ik vermijden omdat ze ongezond zouden zijn. Om maar een voorbeeld te noemen: volle yoghurt werd halfvolle yoghurt, dat werd na een tijdje magere yoghurt, veranderde nog in Optimel en tenslotte werd yoghurt helemaal verboden. Zo ging het ook met brood: wit brood werd bruin brood, dat werd volkoren brood, dat werd roggebrood en na een tijdje at ik überhaupt geen brood meer. Het enige dat uiteindelijk overbleef waren groenten & fruit. Ik propte mezelf vol met bergen groenten, zonder olie gebakken in een wok. Er is zelfs een tijd geweest dat mijn huid oranje kleurde doordat ik zoveel wortels at. Ik viel af tot ik ruim 10 kg ondergewicht had. Ik was continu moe en had het alsmaar koud. Naar school gaan (6 VWO) deed ik alleen om toetsen te maken; studeren deed ik zelf thuis. Het kostte te veel energie om dagelijks naar school te gaan.
In de zomer, na het magna cum laude behalen van mijn VWO-diploma en een vakantie bij mijn zus, ging het iets beter. Toen ik vervolgens een vriendje kreeg en bij hen in huis ging wonen, moest er een knop om. Nou, die ging om. Ik begon weer te eten en at alles wat los en vast zat. Ik zat weer lekker in mijn vel en had weer plezier. Ook dit sloeg echter door, doordat ik nu zo optimaal wilde genieten van al het lekkers dat er bestond dat ik mezelf al die tijd had verboden. Op mijn zwaarst woog ik meer dan twee keer zoveel van wat ik op mijn lichtst woog: ik verdubbelde mezelf letterlijk.
Toen ik op kamers ging in verband met mijn nieuwe studie kreeg ik weer de kans om gezonder te gaan eten, omdat ik nu zelf kon bepalen wat er in huis was en wat er op tafel kwam te staan. Héél langzaam viel ik weer wat af en zag er wat minder pafferig uit. Hierna belandde ik echter in een zeer herkenbare neerwaartse spiraal: het gezonde eten zette door, ik schrapte weer langzaam producten van mijn menu, ging me weer meer en meer informeren over een gezonde levensstijl en begon met meer sporten. De lijst met verboden voedingsmiddelen werd alsmaar langer, net als de tijd die ik kwijt was aan het plannen van mijn maaltijden en het sporten.
Vanaf het moment dat ik met een full-time stage startte ging het hard: ik was continu moe, had het koud, was veel bezig met plannen van eten en sporten, kon me niet concentreren en had zelfs huilbuien bij mijn stagebegeleidsters. Iedereen zag dat het misging. Acht weken lang heb ik gevochten, viel ongeveer een kilo per week af en probeerde alles uit om maar door te kunnen met mijn stage – het mocht niet baten. Na die acht weken hebben we besloten mijn stage te beëindigen zodat ik eerst aan mezelf kon werken. Ik wist niet of ik dit beroep nog wel wilde uitoefenen maar zat bovenal ontzettend in de knoop met mezelf.
Dit keer zou ik vechten voor de juiste behandeling, voor hulp om weer te leren gelukkig te zijn met mezelf en pas van daaruit belangrijke beslissingen te maken over de rest van mijn leven. De eerste keer dat ik behandeld werd voor mijn eetstoornis hoorde ik namelijk alleen maar dat de therapeute zich zorgen om mij maakte: geloof me, dat deden al genoeg mensen, inclusief ikzelf. Voor mijn eerste behandeling heb ik geen goed woord over. Dit keer startte ik op tijd met vechten, omdat ik natuurlijk zelf allang wist wat er aan de hand was. Ik zat op een gezond gewicht en was nog 5 kilo verwijderd van ondergewicht toen ik therapie aanvroeg en op een wachtlijst belandde. Gedurende die wachttijd vlogen de kilo’s er uiteraard weer af en toen ik met weer ruim 10 kilo ondergewicht aan mijn lijf voelde dat het niet lang meer zou duren voordat ik in het ziekenhuis zou belanden boekte ik een enkeltje naar mijn familie in Italië. Zij schrokken zich te pletter: ik had mezelf weer letterlijk gehalveerd.
Dat enkeltje boeken was echter de allerbeste beslissing die ik op dat moment kon maken en tot op heden ben ik daar ontzettend trots op en dankbaar voor. Eten speelde altijd een grote rol in mijn leven. Ik ben half Italiaans en ben daarmee geboren met een voorliefde voor eten, vooral de Italiaanse keuken. Laat mij verblijven bij mijn familie in Zuid-Italië en ik voel me helemaal thuis. Niet alleen de Italiaanse keuken, maar de hele Italiaanse levensstijl past bij mij. Dankzij de warmte van mijn familie en de compleet andere omgeving durfde ik te eten. Begrijp me niet verkeerd: dit is geen oplossing. Het voelde echter alsof ik de eetstoornis op dat moment aan de kant kon zetten: ik was niet thuis, dit was niet ‘standaard’ dus als ik nu de teugels zou laten vieren zou dat geen ramp zijn. Wat je thuis doet, dat is routine: als je daar de teugels laat vieren dan loopt het uit de hand. Dit is precies wat ik vooraf vermoedde en waarom ik naar mijn familie ben vertrokken: ik kon alles uit handen geven, inclusief mijn eetstoornis.
In Italië kwam ik in 3 weken tijd een kleine 5 kilo aan en voelde me sterk genoeg om terug naar Nederland te gaan en te vechten voor therapie. Vanuit Italië belde ik de zorginstelling op en vertelde ze dat ik door hun wachtlijsten naar Italië ben moeten vertrekken om te voorkomen dat ik eronder doorging: ‘ik trok op tijd aan de bel maar was 15 kilo later nog steeds niet aan de beurt..’
Mijn buitenlandse alarm bleek gelukkig wel deuren te kunnen openen en een paar dagen na thuiskomst kon ik al terecht bij een tijdelijke therapeut, niet veel later bij mijn vaste therapeute. Zij was fantastisch, compleet het tegenovergestelde van mijn eerste therapeute. Ze was slechts een paar jaar ouder dan ik en had in een eetstoorniskliniek gewerkt, dus ze begreep me volkomen. Samen zette we voetje voor voetje een stap vooruit, dit keer dus wél rustig in plaats van door de eetstoornis gewoon maar ‘weg te vreten’. Daarmee was de eerste keer het symptoom, de eetstoornis, wel opgelost, maar niet de ziekte: de psychische oorzaak van het probleem. Zonder hierover in detail te treden: ik had helaas niet de jeugd die ik mijn eigen kinderen over een aantal jaren wens. Daarvoor valt helemaal niemand in mijn persoonlijke omgeving iets te verwijten, het was simpelweg een zéér ongelukkig samenspel van factoren. Hierdoor heb ik echter vanaf ongeveer mijn 10e jaar geen ‘normale’ jeugd meer gehad en werd noodgedwongen veel te snel ‘volwassen’. Op dat moment leek dat niet echt een probleem en rond mijn 15e leek er dan ook geen directe oorzaak te zijn voor mijn eetstoornis. Achteraf gezien ligt die vanzelfsprekend een paar jaar eerder: ik heb mezelf nooit echt kunnen toestaan kind te zijn en al opgroeiende te leren wie ik ben en wat ik wil. Als intelligent meisje wist ik hoe je ‘hoort te leven’, maar zoals bij alles geldt: de theorie is héél anders dan de praktijk. Achteraf gezien waren er genoeg signalen: zoals ik al eens eerder vertelde verslond ik als klein meisje boeken, maar vanaf de middelbare school niet meer. Vanaf diezelfde tijd ontwikkelde ik overal pijntjes en was altijd moe. Het werd zo erg dat ik vrijstelling kreeg van de gymlessen en dat ik na een dagje Disneyland Parijs met school twee dagen thuis moest blijven omdat ik te veel pijn had om naar school te fietsen. Uiteindelijk kreeg ik de diagnose fibromyalgie: iets dat vaak samen blijkt te hangen met jeugdtrauma’s..
Ja, er waren genoeg signalen dat er iets in mijn veranderd was na die periode, maar wat verwacht je anders als je als kind heftige gebeurtenissen meemaakt? Iedereen zoekt een manier om daarmee om te gaan, een copingstrategie, alleen bleek die bij mij pas op mijn 15e écht naar buiten te komen: een eetstoornis. Wat absurd klinkt natuurlijk, want slim als ik ben was ik volledig op de hoogte van wat gezond is en wat niet, maar toch lukte het me niet om zelf een dergelijk voedingspatroon te handhaven. Zowel voor mij als voor mijn omgeving was het onbegrijpelijk dat zo’n verstandig persoon zo ‘dom’ kan handelen. Dat bewijst maar weer eens extra dat een eetstoornis niet om eten draait.
Dwangmatig omgaan met voeding en beweging is een symptoom. Een symptoom van een veel dieper liggend pijnlijk probleem. Welk probleem dat is, blijkt vaak pas achteraf, zoals ook in mijn geval. Het is vaak zo’n pijnlijk probleem dat iemand er een enorme muur omheen heeft gebouwd om er maar niets van te hoeven voelen, waardoor diegene oprecht niet doorheeft dat het probleem er is. Pas op het moment dat het probleem zich stiekem laat zien, is dat zo heftig dat er iets gezocht wordt om het probleem de mond te snoeren: een eetstoornis. Door alsmaar met maaltijdplanning, calorieën tellen en sporten bezig te zijn, door af te vallen totdat je lichaam daadwerkelijk emoties uit gaat schakelen, hoef je het probleem niet te voelen. Dat doe je niet bewust, dat doet je geest als beschermingsmechanisme. Je geest wil niet dat je die pijn voelt, dus creëert het een andere pijn. Dat is uiteraard NIET de oplossing, want aan het eind van de streep zit je nu met véél meer pijn.
Wat er in mijn jeugd is gebeurt, dat kan ik accepteren. Wat ik mezelf heb aangedaan, dat is een stuk moeilijker te accepteren. Daar heb ik spijt van, ondanks dat ik weet dat ik er geen spijt van kán hebben. Het heeft me echter wel heel wat jaren van mijn leven gekost. We zijn inmiddels 10 jaar verder en mijn verwerking is gelukkig ook een héél stuk verder, maar met dit stukje acceptatie wil ik zeker nog aan de slag. Ik heb al genoeg jaren van mijn leven verloren aan die eetstoornis, dat die er nu niet meer is betekent niet dat ik nu een ongedwongen spontane doorsnee 25-jarige vrouw ben die alles uit het leven durft te halen. Oprecht kan ik zeggen dat ik nooit zo gelukkig ben geweest als de afgelopen jaren, maar ik hoop dat ik over een paar jaar hetzelfde zeg omdat ik dan mezelf écht toesta gelukkig en ontspannen te leven. Dagelijks werk ik aan die toekomst door mezelf te informeren over een gelukkig leven en dit uiteraard met jullie te delen, zoals in de artikelen over ontspanning, mindfulness en meditatie. Gelukkig heb ik geen eetstoornis meer nodig om die muur in stand te houden maar sta ik mezelf inmiddels toe mijn emoties te voelen en te ervaren. Dat was stap één. Nu ben ik klaar voor stap twee: acceptatie.
1 Reactie