Hola, la Habana! Na twee dagen op het toeristische schiereiland in Varadero was het 25 november tijd om naar het echte Cuba af te reizen: op naar de hoofdstad Havana! Ons cruiseschip heeft hier ruim twee dagen in de haven gelegen, zodat wij ook twee dagen de tijd hadden om deze veelzijdige stad te verkennen. Vandaag vertel ik jullie alles over het kleurrijke Havana!
Vertekend beeld
Al direct bij aankomst verbaasden we ons over hoe anders deze stad is dan het beeld dat we er in Nederland van krijgen. De stad is enorm vervallen, echt enórm. Dat hebben we niet eens in foto’s kunnen vatten, al zie je het op sommige foto’s wel. De bekende beelden die wij in Nederland zien zijn van de Paseo de Martí, de straat waaraan het Capitool ligt: imposant en rijkelijk gekleurd met dikke Amerikaanse oldtimers op de weg. Dat tweede en derde klopt, maar op enkele gebouwen zoals het Capitool en het Plaza de la Revolución na is de stad een grote krottenwijk. De meeste mensen zijn straatarm, maar zo vriendelijk! Ze spreken je aan om te vragen waar je vandaan komt, zoeken dan een associatie die ze kennen (Marco van Basten, Radio Veronica) en geven je dan tips over de stad. Natuurlijk verwachten ze dat je ze dan wat geld geeft 😉
Vriendelijkheid
Toen wij op een druk kruispunt onze kaart stonden uit te puzzelen sprak een man ons aan met de vraag of we een vuurtje voor hem hadden en of hij ons kon helpen. We vroegen hem of hij aan kon wijzen welke straat we moesten hebben om richting Plaza de la Revolución te lopen, maar in plaats daarvan liep hij helemaal met ons mee! Tijdens de wandeling van ruim een half uur vertelde hij ons van alles over Cuba en Plaza de la Revolución. We hadden nooit begrepen hoe het daar uitziet als we zijn uitleg niet hadden gehad! Deze spontane privégids heeft ons bezoek aan Havana echt verrijkt, dus hebben we hem beloond met 8 CUC. Voor ons nog geen 8 euro, terwijl hij door het dolle heen was omdat hij nu vlees, rijst en bonen kan kopen. Achteraf begrepen we dus dat we hem bijna een compleet maandloon hadden gegeven..
Plaza de la Revolución
Het plein zelf viel ons tegen, héél anders dan we hadden verwacht. Zoals je bijvoorbeeld in Rome gezellige terrasjes op de grote pleinen hebt, is er hier alleen een groot leeg plein waar je met gemak een groot festival op zou kunnen huishouden. Alles is imposant en kaarsrecht, maar totaal niet vriendelijk. Overal staan militairen en er zijn gewoon géén voorzieningen. Dat mag niet. Geen horeca, geen winkels, niet eens toiletten. Duidelijk dat hier belangrijke toespraken voor duizenden mensen gegeven kunnen worden, maar dat is het dan ook.
Authentiek
De rest van de stad is veel vriendelijker, al vinden we het mooi dat er niet echt op toeristen is ingespeeld. Natuurlijk wel met de vele taxi’s en tours, maar niet in de stad zelf. Alles is echt authentiek vervallen en vies. Het stadscentrum is ook helemaal niet groot: we hebben zo’n 10 km gelopen en vrijwel alles gezien. Uiteraard de buitenwijken niet, maar het hele oude en nieuwe centrum wel. Tel je alles mee dan is Havana wel groot, maar alsnog enorm dichtbevolkt: er wonen meer dan 2 miljoen mensen, van de in totaal 11,5 miljoen mensen die in heel Cuba wonen.
El ron de Cuba
Cuba staat natuurlijk vooral om 4 dingen bekend: communisme, Amerikaanse auto’s, sigaren en rum. Over dat communisme en de Amerikaanse auto’s heb ik vooral in tweede reisverslag al veel verteld, dus is het vandaag tijd voor rum en sigaren!
Tijdens onze tweede dag in Havana hebben we het Havana Club Rum museum bezocht. Hier werden we rondgeleid door een overenthousiaste Cubaanse dame die ons alles over het proces dat tot Havana Club rum leidt vertelde en nadrukkelijk zei dat we overal foto’s van mochten maken. Zoals je wellicht weet wordt rum gemaakt van suikerriet. Dit riet wordt geoogst en vervolgens geperst zodat er melasse en sap ontstaan. De melasse is het basisingrediënt voor rum. Deze wordt vervolgens gefermenteerd zodat alle suiker van de melasse wordt omgezet in alcohol. Daarna wordt de rum gedistilleerd om het alcoholpercentage te verhogen. Hierna kan de rum rijpen in houten vaten, die heel belangrijk zijn voor de kleur en smaak van de rum. Wat de Cubaanse rum zo speciaal maakt is dat deze rijpt in vaten die eerst in Amerika zijn gebruikt voor whiskey en daarna in Europa voor bier wijn. Al deze smaken die in het hout zijn getrokken geven de rum juist zo’n specifieke smaak. Er is zelfs één soort rum die alleen wordt gerijpt in vaten die 50 tot 100 jaar oud zijn. Voor een flesje van 750 ml betaal je dan wel zo’n 1700 euro..
Havana Club brengt diverse soorten rum op de markt met elk hun eigen toepassing. Zo is de 3-jarige rum vooral geschikt om te mengen met bijvoorbeeld cola, wat je een Cuba Libre oplevert. De 5-jarig rum kan ook nog gebruikt worden om te mixen in bijvoorbeeld cocktails, maar vanaf de 7-jarige rum wordt het niet meer gewaardeerd deze op een andere manier dan puur te drinken. De rum wordt overigens ook gebruikt in diverse voedingsmiddelen, zoals rumcake. Volgens de Cubanen is rum namelijk de remedie voor alles. Wondje? Rum erop. Hoofdpijn? Drink een slok rum. Of je nu ’s avonds om 19.00 uit je werk komt en een glaasje rum pakt voor het slapen of dat ’s ochtends na je nachtdienst doet: rum is altijd de oplossing.
Sigaren
In de sigarenfabriek mochten we helaas juist absoluut geen tassen en camera’s mee naar binnen nemen, foto’s maken is streng verboden. Dit bezoek was echter ontzettend indrukwekkend!
We kwamen terecht in een enorm oud pand, waar 670 werknemers elke sigaar met de hand maken. In de eerste ruimte mengen ze de bladeren van diverse tabakplanten door elkaar om de typische smaken te verkrijgen en in een volgende ruimte persen ze deze samen. Vervolgens gaan de rollen naar een enorme hal waar honderden werknemers elk aan een klein houten bureautje de sigaren in bladeren rollen. Daarna gaan deze sigaren naar een testruimte waar elke sigaar wordt getest op luchtdoorlaatbaarheid. Vervolgens gaan de sigaren terug naar dezelfde werknemers, die ze dan in hun laatste bladeren rollen en afknippen. Tenslotte worden de sigaren getest op kwaliteit alvorens ze worden opgeslagen voor de verkoop. De werknemers werken 8 uur per dag inclusief 1 uur pauze en rollen in die tijd 80 tot 120 of zelfs 150 sigaren. Ze worden betaald per complete sigaar en mogen elke dag ook 5 à 6 sigaren mee naar huis nemen om zelf te roken of te verkopen. Dit is in Cuba dus een behoorlijk goede baan, waarmee de mensen als ze flink doorwerken en hun gekregen sigaren verkopen zo’n 150 euro per maand verdienen. Wat wij vooral indrukwekkend vonden was te zien hoe alles écht met de hand, ouderwets op zo’n grote schaal gefabriceerd wordt. Het is moeilijk uit te leggen zonder foto’s, maar een ervaring om nooit meer te vergeten!
Once in a lifetime
Was het de juiste keuze om naar Cuba te gaan? Sí! Cuba is waarschijnlijk echt één van die zeldzame landen waar je compleet terug in de tijd gaat en een land ervaart zoals het echt is. Een land dat vrijwel volledig voor zichzelf zorgt en waar, op de auto’s na, gewoon géén Amerikaanse invloeden zijn. Een land dat toeristen verwelkomt, maar zich er niet aan aanpast. Als toerist moet je het in Cuba maar doen met hoe Cuba is en hoe de Cubanen zijn. Fantastisch, toch? Wij gaan niet op vakantie om als toerist behandeld te worden, maar om te zien hoe het leven op een andere plek echt is. Natuurlijk hebben we slechts een klein stukje van Cuba gezien, maar dat was zeker voldoende om te beseffen hoe puur het land is. Nederland is al lang niet meer echt Nederland, maar Cuba is voorlopig wel écht Cuba!
